سیستم ترمز (Brake System)، یکی از مهمترین بخش‌های ایمنی خودرو است که نقش حیاتی در کنترل سرعت و جلوگیری از تصادفات دارد. امروزه انواع مختلفی از سیستم‌های ترمز با فناوری‌های پیشرفته طراحی شده‌اند که هرکدام عملکرد خاصی دارند. از جمله این سیستم‌ها می‌توان به ترمزهای دیسکی، کاسه‌ای، ABS (ضد قفل)، EBD (توزیع الکترونیکی نیروی ترمز) و سیستم‌های ترمز خودکار اشاره کرد. هر یک از این سیستم‌ها با استفاده از مکانیزم‌های هیدرولیکی، الکترونیکی و مکانیکی، نیروی لازم برای توقف یا کاهش سرعت خودرو را فراهم می‌کنند و ایمنی راننده و سرنشینان را بهبود می‌بخشند.

انواع سیستم‌های ترمز خودرو و ویژگی‌های آن‌ها

سیستم ترمز خودرو یکی از مهمترین بخش‌های ایمنی خودرو است که با پیشرفت فناوری، انواع مختلفی از آن توسعه یافته‌ است. در ادامه، به بررسی رایج‌ترین انواع ترمز ماشین خودرو و ویژگی‌های آنها خواهیم پرداخت.

1. ترمز دیسکی

ترمز دیسکی (Disc Brake System) یکی از پرکاربردترین انواع ترمز در خودروهای مدرن است. این سیستم شامل یک دیسک فلزی (روتور) است که به چرخ متصل شده و هنگام ترمزگیری، لنت‌ها با فشار روی دیسک قرار می‌گیرند و باعث کاهش سرعت چرخش چرخ‌ها می‌شوند. ترمزهای دیسکی به دلیل قدرت ترمز بالا، اتلاف حرارتی مناسب و عملکرد بهتر در شرایط آب‌وهوایی مرطوب، به عنوان بهترین نوع ترمز خودرو معروف شده‌اند.

2. ترمز کاسه‌ای

ترمز کاسه‌ای شامل یک کاسه (دِرام) است که لنت‌های ترمز درون آن قرار گرفته‌ است. هنگام فشردن پدال ترمز، لنت‌ها از داخل به کاسه فشار وارد کرده و باعث کاهش سرعت خودرو می‌شود. این نوع ترمز به دلیل هزینه کمتر و دوام بالاتر، بیشتر در محور عقب خودروهای اقتصادی استفاده می‌شود، اما عملکرد آن در شرایط سخت به اندازه ترمز دیسکی موثر نیست.

3. سیستم ترمز ضد قفل (ABS)

سیستم ترمز ضدقفل(Anti-lock Braking System (ABS)، برای جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری ناگهانی طراحی شده است. این سیستم، با حسگرهای پیشرفته، سرعت چرخش چرخ‌ها را کنترل می‌کند و در صورت تشخیص لغزش، به طور متناوب نیروی ترمز را کاهش و افزایش می‌دهد. نتیجه این فرآیند، افزایش کنترل خودرو در جاده‌های لغزنده و کاهش احتمال سُر خوردن است.

4. سیستم توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD)

سیستم EBD مکملی برای سیستم ترمز  ABS است که نیروی ترمز را به صورت هوشمند بین چرخ‌های جلو و عقب توزیع می‌کند. این سیستم با توجه به وزن سرنشینان و بار خودرو، میزان فشار ترمز را بهینه می‌کند تا تعادل و ثبات خودرو هنگام توقف حفظ شود.

5. سیستم ترمز کمکی (BAS)

سیستم ترمز کمکی (Brake Assist System)، نیروی لازم برای توقف سریع را در مواقع اضطراری افزایش می‌دهد. این سیستم ترمز خودرو زمانی فعال می‌شود که راننده به سرعت پدال ترمز را فشار دهد، اما نیروی کافی اعمال نکند. BAS به صورت خودکار فشار ترمز را افزایش داده و به کاهش فاصله توقف خودرو کمک می‌کند. این سیستم در جلوگیری از تصادفات ناگهانی بسیار مؤثر است.

6. ترمز پارک الکترونیکی (EPB)

سیستم ترمز پارک الکترونیکی، جایگزینی برای ترمز دستی سنتی است که به صورت الکترونیکی و تنها با فشردن یک دکمه فعال می‌شود. این سیستم نه‌ تنها راحتی بیشتری دارد، بلکه باعث تثبیت بهتر خودرو در سطوح شیب‌دار می‌شود.

7. سیستم ترمز اضطراری خودکار (AEB)

این سیستم ترمز خودرو، یکی از فناوری‌های پیشرفته‌ای است که به صورت خودکار، خودرو را در مواقع خطر متوقف می‌کند. حسگرها و دوربین‌های این سیستم موانع و فاصله خودرو از اجسام دیگر را تشخیص می‌دهند و در صورت عدم واکنش راننده، ترمز را به‌ صورت خودکار فعال می‌کنند.

مشکلات رایج سیستم ترمز و راه‌های تشخیص آن

یکی از مشکلات رایج سیستم ترمز، سایش لنت‌ها است که معمولاً به دلیل استفاده طولانی‌مدت یا رانندگی با ترمزهای سنگین رخ می‌دهد. این امر باعث کاهش عملکرد ترمز و حتی آسیب به دیسک‌های ترمز می‌شود. برای تشخیص این مشکل، توجه به علائمی مانند نرم شدن پدال ترمز یا صدای خراشیدن هنگام ترمزگیری ضروری است. در همه نمونه خودروهای چینی، به خصوص خودروهایی که از لوازم مصرفی جک استفاده می‌کنند، بررسی دوره‌ای لنت‌ها و دیسک‌ها ضروری است و باعث می‌شود از آسیب‌های جدی جلوگیری شده و عمر سیستم ترمز افزایش یابد.

یکی دیگر از مشکلات شایع سیستم ترمز، نشت روغن ترمز است که باعث کاهش فشار در سیستم و در نتیجه کاهش عملکرد ترمز می‌شود. این مشکل معمولاً با علائمی مانند نرمی پدال ترمز یا کاهش کارایی ترمز، خود را نشان می‌دهد. در خودروهایی که از لوازم مصرفی لیفان استفاده می‌کنند، توصیه می‌شود سیستم ترمز به طور منظم هواگیری کنند. همچنین، مهم است که سلامت شلنگ‌ها و اتصالات ترمز چک شود تا از وقوع مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

نحوه نگهداری و افزایش عمر سیستم ترمز خودرو

انجام سرویس‌های دوره‌ای منظم عمر مفید ترمز را افزایش داده و از بروز مشکلات ناگهانی جلوگیری می‌کند. در ادامه، نکاتی برای نگهداری و افزایش عمر سیستم ترمز ارائه شده است.

بررسی و تعویض لنت ماشین

لنت‌ ترمز (Brake Pads) در اثر اصطکاک با دیسک یا کاسه ترمز به مرور زمان ساییده می‌شود. بنابراین، باید به طور منظم ضخامت را بررسی کرده و در صورت کاهش بیش از حد، آن را تعویض کرد. رانندگی با لنت‌ فرسوده می‌تواند به دیسک ترمز آسیب زده و هزینه‌های تعمیر را افزایش دهد.

استفاده صحیح از ترمز برای کاهش استهلاک

ترمزگیری‌های ناگهانی و استفاده مداوم از ترمز در سراشیبی‌ها، باعث افزایش دمای سیستم ترمز و کاهش عمر آن می‌شود. در مسیرهای طولانی یا سراشیبی‌ها، بهتر است از ترمز موتور (کاهش دنده) برای کمک به کاهش سرعت خودرو استفاده کرد تا فشار کمتری به لنت جلو  و لنت عقب وارد شود.

تعویض به‌ موقع روغن ترمز

روغن ترمز نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم ترمز دارد و با جذب رطوبت، به مرور خاصیت خود را از دست می‌دهد. توصیه می‌شود که روغن ترمز هر دو سال یک‌ بار یا طبق دستورالعمل سازنده تعویض شود.

اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ABS و EBD

در صورتی که خودرو مجهز به سیستم‌های کمکی مانند ABS و EBD باشد، لازم است عملکرد آنها را بررسی کرد. اگر چراغ هشدار ترمز در صفحه کیلومتر به خصوص در خودروهای چینی مثل لنت جلو ام وی ام ۳۱۵ روشن شد، باید خودرو را به یک تعمیرگاه معتبر برده تا سیستم عیب‌یابی شود.

بررسی وضعیت شلنگ‌ها و اتصالات ترمز

شلنگ‌ها و اتصالات ترمز باید به‌ صورت دوره‌ای بررسی شوند تا از عدم نشتی روغن ترمز اطمینان حاصل شود. وجود نشتی در سیستم ترمز باعث کاهش فشار هیدرولیکی و عملکرد نامناسب ترمز می‌شود.

هواگیری سیستم ترمز

وجود هوا در سیستم ترمز باعث کاهش کارایی آن و افزایش فاصله توقف خودرو می‌شود. در صورت احساس نرمی بیش از حد در پدال ترمز، بهتر است سیستم را هواگیری کنید تا عملکرد آن بهینه شود.

مهمترین فاکتورها در انتخاب بهترین سیستم ترمز خودرو

انتخاب بهترین سیستم ترمز برای خودرو، به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها نوع خودرو، شرایط رانندگی و سطح ایمنی است. خودروهای سواری معمولاً از ترکیب ترمزهای دیسکی و ABS بهره می‌برند، در حالی که خودروهای سنگین و شاسی‌بلند به سیستم‌های تقویت‌شده مانند EBD و BAS نیاز دارند. همچنین، برای رانندگی در جاده‌های کوهستانی یا شرایط آب‌وهوایی نامساعد، سیستم‌هایی مانند ترمزهای ضدقفل و ترمز اضطراری خودکار (AEB) ضروری هستند.

کیفیت قطعات، هزینه نگهداری و تکنولوژی به‌کاررفته نیز از عوامل تعیین‌کننده در انتخاب سیستم ترمز محسوب می‌شوند. ترمزهای دیسکی عملکرد بهتری نسبت به کاسه‌ای داشته، اما هزینه نگهداری بالاتری دارند. علاوه بر این، استفاده از سیستم‌های هوشمند مانند EPB و ABS باعث بهبود کنترل خودرو و کاهش احتمال تصادفات می‌شود. بنابراین، سیستم ترمز باید متناسب با نیاز راننده، نوع خودرو و شرایط رانندگی انتخاب شود. فروشگاه اینترنتی پارت پلاس، سایتی معتبر برای خرید لوازم یدکی ماشین های چینی است که انواع قطعات اصلی را در برندهای مختلف به فروش می‌رساند. این فروشگاه با ارائه خدمات آنلاین سریع و قابل اعتماد، تجربه خرید آسان و امن را برای مشتریان فراهم می‌کند.

سخن پایانی

سیستم ترمز خودرو یکی از اجزای حیاتی ایمنی است که انواع مختلفی مانند ترمز دیسکی، کاسه‌ای، ABS و EBD دارد و هرکدام با استفاده از فناوری‌های مختلف به بهبود عملکرد و ایمنی خودرو کمک می‌کنند. برای نگهداری بهتر سیستم ترمز، لازم است لنت‌ها، دیسک‌ها، روغن ترمز و اتصالات به‌طور منظم بررسی و تعویض شوند. انتخاب بهترین سیستم ترمز نیز به نوع خودرو و شرایط رانندگی بستگی دارد.

سوالات متداول

1–چه زمانی باید لنت ترمز خودرو را تعویض کرد؟

لنت ترمز باید زمانی تعویض شود که ضخامت آن کاهش یافته و توانایی عملکرد مناسب را ندارد.

2-چگونه می‌توان از کاهش عملکرد ترمز به دلیل نشت روغن جلوگیری کرد؟

با بررسی منظم شلنگ‌ها و اتصالات ترمز و هواگیری سیستم ترمز

3-سیستم ترمز ABS چه نقشی در ایمنی خودرو دارد؟

سیستم ABS با جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری ناگهانی، کنترل خودرو را در جاده‌های لغزنده بهبود می‌بخشد.